Оҕону сахалыы иитии 2

Ас бэриһиннэрии. Оҕону ымсыы буолбат гына эрдэттэн үөрэтэллэр. Оннук үөрэтии баччыы-бачча буол диэн ааттанар. Оҕоҕо ас биэрэн баран ытыс тоһуйан ас көрдүүллэр. Оҕо аһын биэрдэҕинэ кыратык эмти тутан ылан баран аһы оҕоҕо төннөрөллөр. Ол эмти туппуттарын үөһэ ууна-ууна: “Баччыы-бачча буол” диэн алгыыллар. Ити кэнниттэн астарын бэрт минньигэстик сиэн кэбиһэллэр.

Көмүскүү үөрэтимэ. Оҕо бэрт кыратыттан үҥсэ үөрэнэр. Кини үҥсэрин мэлдьи болҕойон, аһынан иһэр буоллахха, кыраны да ийэтигэр, аҕатыгар этэр идэлэнэр. Итини мэлдьи биһириир сатаммат. Кырдьаҕастар: “Хайа, оҕоҥ улаатан туспа киһи буолуо дии, хайаан куруук көмүскүү сылдьаары гынаҕын” – дииллэр.

Үөрдэ үөрэт. Оҕо минньигэс аһы аһаатаҕына, үчүгэй таҥаһы таҥыннаҕына, күүлэйдии бардаҕына үөрэр идэлээх. Кыра оҕо үөрдэҕинэ өрүтэ ыстаҥалыыр, улааппыт оҕо үҥкүүлүүр, ытыһын таһынар. Оҕо үөрэрин биһириир, тэҥҥэ үөрэр наада, кини оччоҕо үөрүнньэҥ, амарах киһи буола улаатар.

Киһиэхэ силлэтимэ. Оҕо балачча кыратыттан силлиир кыахтаах. Кыыһырдаҕына, сөбүлээбэтэҕинэ силлиирин билэр. Оҕоҕо бу идэ иҥмэтин туһугар силлиирин бобо үөрэтэллэр. Оҕо силлээтэҕинэ уоһун эрийээри гыналлар.

Көрдөтө үөрэт. Оҕо барыта көрдөөһүннээх оонньууну олус сөбүлүүр. Маннык оонньуу киниэхэ толкуйдуур дьоҕурун сайыннарар. Ол иһин ол-бу кыра малы “сүтэрэн” була үөрэтэллэр.

 

“Ыал Бии Билиитэ” кинигэттэн ылылынна

 

spot_imgspot_img

Сэргээҥ

Нартахова үрдүк анала

Саха дьахтар таҥаралаах дииллэринии, былыргы дьыллар мындааларыттан бу баччаҕа диэри саха дьахтарын тулуура, олоххо дьулуура, киэҥ эҥсиилээх сатабыллаах толкуйа, кытаанахтан чаҕыйбат хорсун санаата, нарын...

Балаҕантан – олох инники күөнүгэр

Национальнай ар­хыып пуондатыгар Саха сиригэр өрөбө­лүүссүйэ хамсааһы­ныгар, Сэбиэскэй бы­лааһы олохтооһуҥҥа көхтөөх кыттыыны ылбыт, холкуоста­ры тэрийсибит, таһаарыылаахтык үлэ­лээбит-хамсаабыт, итиэннэ эппиэттээх салайар үлэҕэ тахсы­быт тыа сирин...

Москубаҕа Сунтаар оһуокайа дуорайда

Сэтинньи  27 - 30 күннэригэр дойду тэбэр сүрэҕэр Москуба куоракка РФ култууратын министиэристибэтэ, В. Д.Поленова аатынан норуот айымньытын Арассыыйатааҕы судаарыстыбаннай дьиэтэ уонна култуура Арассыыйа национальнай...

“Хаачылааналар” ыалдьыттаатылар

Үйэбит уларыйан дьон-сэргэ атах тэпсэн олорон сэһэргэһиини умна быһыытыйда. Оттон урукку умнуллубут диир үйэбит кэмигэр, көмүлүөк оһох оттуллубут уотун сылааһыгар олорон, кэлбит ыалдьыт кэпсээнин,...

Бүгүн — Хомус күнэ

Бүгүн, сэтинньи 30 күнүгэр, Хомус күнүн бэлиэтиибит. 2011 сыллааха Егор Борисов Ил Дарханынан олорон ол туһунан ыйаах таһаарбыта. Хомус, эбэтэр варган, Аан дойду норуоттарыгар, Хотугу...

Күөрэгэй

Ырыаларым, ырыаларым – Ыллам-дьэллэм тылларым – Үгүс өйү, сүрэҕи Үөрдэ, күүрдэ көҕүтэ, Үлэ, олох күргүөмүгэр Өрүкүйэр күүстээтиннэр. «Хоһооннорум миэннэрэ» Күннүк Уурастыырап Россия уонна Са­ха Республика­тын...

Олоҥхо дьиҥ эйгэтэ — ыал

Өбүгэлэрбититтэн утумнанан кэлбит биир улахан фольклор жанрынан олоҥхо буолар. Олоҥхо кэм тэтимигэр баһыйтаран сүтэн-симэлийэн хаалбатын туһугар үгүс үлэ барар. Ол курдук, куонкурустар, бэстибээллэр, күннэр,...