Зашиверскай остуруок туһунан истибиккит дуо?

Күн анныттан сүппүт былыргы куорат Зашиверскай остуруок диэн Саха сиригэр баар буола сылдьыбытын истибит буолуохтааххыт. Бу куорат историята XVll үйэ 30-с сылларыттан саҕаланар. Нуучча хаһаахтар саҥа сирдэри булаары Яна, Индигиркэ өрүстэр хочолоругар киирбиттэр. Постник Иванов диэн киһи начаалынньыктаах этэрээт Индигиркэ кытылыгар кыстыыр дьиэ туппут. Сотору бу дьиэни остуруок курдук түөрт муннугар башнялаах күрүөлээбиттэр, иһигэр түүлээҕи харайар ампаардары туппуттар. 1701 сыллаахха бэлиэтээһин көрдөрөрүнэн соччо улааппатах эрээри, билигин ханна да суох түҥ былыргы «клетскэй» ньыманан Спасо — Преображенскай таҥара дьиэтэ тутуллубут. 1740 с. Зашиверскайга 10 олбуордаах дьиэ, хас даҕаны саха балаҕана баар буолбут. 1796с. Саха сиригэр киирсэр эрээри Иркутскайтан салалталанар куоракка кубулуйбут. 62 крестьянскай хаһаайыстыба, 33 атыыһыт-эргиэмсик, 99 мещан олорбуттар. Куорат күүскэ сайдан, дьиэ-уот элбээн, бэл, бу эҥэрдээҕи дьаарбаҥ ыытыллар сирэ буолбут. 1883 с. куоракка, эмискэ, хара уоспу сута туран, олохтоохтору барыларын ньимси соппут. Дьиҥэр, Зашиверскай олус суолталаах суол төрдүгэр турбут. Дьокуускайтан Зашиверскайга тохтоон ааһар уонна Халыманан, Анадырынан, Индигиркэ өрүһүнэн муораҕа түһэр уу суола баара. Төһө да эһиннэр бу хойукка диэри сорох дьиэлэрэ турбуттар. 1969 — 1971 сс. А. П. Окладников учуонай салалтатынан ити таҥара дьиэтин Зашиверскайтан Новосибирск куорат историко-архитектурнай түмэлигэр көһөрөн илпиттэр. Бу тутуу сэдэх буолан олус үрдүктүк сыаналанар. Күндү ааҕааччыларбыт, былыргы Зашиверскай куораттан ордубут биир кэрэ тутууну Новосибирск куоракка тиийдэххитин көрөн ааһаарын, ол биһиги историябыт сорҕото буолар.

Хаартыскаҕа Клетскэй ньыманан тутуллубут Спасо — Преображенскай таҥара дьиэтэ.

spot_imgspot_img

Сэргээҥ

Айыыһыт ыйыгар үөскээбит санаа

Бу ый ытык айымньытынан Өксөкүлээх Өлөксөй «Кыраһыабай кыыс» бэйээмэтэ буолар. Лазарь Андреевич Афанасьев-Тэрис ити ырыаҕа кыыс Барҕата туойуллубут диэн чопчулуур. Кини норуот кыыс туһун...

Былаас чыпчаалыгар – дьахталлартан бастакы

Кини саха дьахталларыттан былаас үрдүкү чыпчаалыгар тэргэн суолу бастакынан тэлэн, революционнай романтиканан үлүһүйбүт кыыһар кыһыл былааттаах актыбыыс кыргыттардаах 20-с сыллартан саҕалаан барыны бары хонтуруоллуур...

Кулич түөрт араас ырысыаба

Изюмнаах кулич Ирдэнэр: 125 мл үүт 4 г доруоһа 1 сымыыт 60 г саахар 250 г бурдук 100 г сиир арыы 70 г изюм Астааһына: Үүтү сылытан баран доруоһа, 30 г саахар уонна бурдук...

Дьоллоох киһи – дойдумсах

Аҕа дойду улуу сэриитин кыттыылааҕа, поэт Тимофей Сметанин улуу Өлүөнэ кытылыгар кынаттаах кэриэс тылларын анаабыта: “Мин дьолум, тапталым барыта манна баар”. Дьиҥнээх Кыайыы диэн төрөөбүт...

Саха биэс ытык ийэлээх

Бары иитиллибит остуоруйабытыгар – «Биэс ынахтаах Бэйбэрикээн эмээхсиҥҥэ» тоҕо чопчу биэс ынахтаах диэн чуолкайдаабыттара буолуой? Саха таайтарыыны, таайыыны олус сөбүлүүр, түгэҕэ биллибэт билиинэн угуйа...

Көлүөнэтин таҥнарбатах Борис ПАВЛОВ-КЭМ

Бу суруйуубун 2023 с. “Ил Түмэн” хаһыакка үлэлии сылдьан, таһааран турабын. Олохпут тэтимэ дохсун сүүрүктээх үрүйэни санатар кэмигэр Борис ол курдук дохсуннук, тохтоло суох...

«Анараа дойдулар» эбэтэр «аһаҕас харахтаахтар»

Биһиги, сахалар, көннөрү киһи көрбөтүн көрөр дьоҕурдаах дьону «аһаҕас харахтаахтар» диэн ааттыыбыт. Нэһилиэккэ биир эмэ маннык киһи баар буолар. Киһи аайы мээнэ көстүбэт эйгэ,...