Дьыл-хонук ааһара түргэнин, эмиэ биир сылы түмүктээн эрэбит. Саҥа 2025 сыл туох үчүгэй, мөкү өрүттээх буолуоҕай? Чуолаан сахалар туохха бэлэм буоларбыт ордугуй? Ол туһунан ураты дьарыктаах, айылҕаттан айдарыылаах кэрэ аҥаардартан, үүнэр сылга туох күүтэрин туһунан ыйыталастыбыт.
Итэҕэллээх эрэ дьон быыһаныа
– Кэлэр сылга духуобунас эйгэтигэр күүстээх үлэ барыаҕа. Айыылар дьону барытын биир итэҕэлгэ киллэрэ сатыыллар. Аны туран бүтүн аан Ийэ дойду сүрэҕэ Саха сирэ буолуоҕа. Саха норуота Күн улууһун оҕолоро, Айыы хаан аймахтара буолаллар. Онон төһөнөн элбэх саха – саха буолан сандаардаҕына, киһи буолан килбэйдэҕинэ, Сахабыт сирэ барахсан сандаара туруоҕа. Оччоҕуна эрэ аан дойду үрдүнэн ил-эйэ үөскүөҕэ.
Оттон дойдуга буола турар быһылааны бэйэҕит да билэ-көрө олорор буолуохтааххыт. Манна модун Россия син биир кыайыылаах тахсыаҕа.
Ону таһынан, эҥин араас ааттаах ыарыылар тарҕаныахтара. Онно биһиги итэҕэлбит эрэ көмөтүнэн быыһанар кыахтаахпыт. Дьиҥнээх итэҕэл киһи өйүн-санаатын сайыннарар. Оннук сайдыылаах киһи туохтан да куттаммат буолар. Ордук куттаҕас дьон маннык ыарыыларга бэринэллэр. Холобур, хоруона хамсыгын кэмигэр аһара харыстаммыт дьон бастакынан ыалдьыбыттара. Оннооҕор дьиэлэригэр олорон хабан ылбыттар кытта бааллар. Арай, дьон барыта духуобунас өттүнэн сайдыылаах, “…иллээхтик аас” эҥин диэн көрдөһө сылдьыбыттара буоллар, төһөлөөх элбэх киһи быыһаныа этэй? Ол иһин, итэҕэлбит төрдүн-төбөтүн биллэхпитинэ ханнык да куһаҕан дьайга бэриниэхпит суоҕа. Бары биир өйгө-санааҕа киирэн, биир ситими үөскэтэн, бэрт былдьаспакка, бэйэ-бэйэбитигэр ытыктабыллаахтык сыһыаннастахпытына, хас биирдиибитигэр өбүгэлэрбит күүһэ уһуктан, төрөөбүт дойдубутун көмүскүүр “эгрегор” үөскүө уонна үтүө эрэ өттүгэр уларыйыылар тахсыахтара буоллаҕа. Этэҥҥэ буолуҥ!
2025 сыл үчүгэй өрүтэ элбэх
Надежда Петрова – Айсана, айылҕалаах:
– Бастаан айылҕаттан айдарыым хайдах биллибитин туһунан биир дьикти түгэни кэпсиэхпин баҕарабын. Төрдүс оҕобун быыһанаары эпэрээсийэлэнэ сыттахпына, испиттэн кутум тахсан барбыта. Онно эпэрээсийэлиир остуолга сытарбын үөһэттэн көрбүтүм уонна көрүдүөрүнэн көтө сылдьан лифкэ ийэбин көрсө түспүтүм. Оччолорго кини суох буолбута үһүс сыла этэ. Ийэм кыыһырбыт курдук туттан турара уонна миигин төттөрү анньан кэбиспитэ. Ол кэнниттэн кутум төттөрү көтөн кэлэн испэр киирэн хаалбыта. Онтон өйбөр кэлэн бараммын көрбүтүм реанимацияҕа сытар эбиппин. Ити курдук, ийэм барахсан быыһаан турар.
Аны үгүс дьонноох сиргэ сырыттахпына, аттыбар турар киһини “сканердыыр” курдук курдат көрөбүн. Буолаары турар түбэлтэни эмиэ өтө көрөөччүбүн. Оттон “2025 сылга туох күүтэрий?” диэн ыйытыыга маннык хоруйдуом этэ: кэлэр сыл үчүгэй өрүтэ элбэх буолуоҕа. Сахабыт сиригэр дьикти таастары, хайалары булуохтара. Нууччалыы эттэххэ, компьютеризация араас эйгэҕэ киирэн барыаҕа. Айдааннаах ыарыыбыт өтөрүнэн сүтүө суоҕа. Бу ыарыы өссө да тарҕана илигинэ, ону сэрэтэр иччилээх түүлү көрбүт эбиппин. Арай, түһээтэхпинэ халлааҥҥа дьон аата бөҕөтө тахсыбыт. Онно хапсаарыбын балаакка курдукка киирэ сатаабыппын киллэрбэтэхтэрэ. Түүлбэр ыалдьан өлбүт дьон испииһэгин көрбүт буолуохпун сөп диэммин тойоннуубун.
Ону таһынан, тас дойдулартан көһөн кэлэн олохсуйуу элбиэҕэ. Араас саҥа тутуулар дьэндэйиэхтэрэ, ону кытта дьиэ-уот сыаната үрдүү туруоҕа. Сэдэх идэлэр баар буолуохтара. Билим эйгэтигэр атын көрүҥ киирэрэ көстөр. Аһы-үөлү оҥорон таһаарыы сайдыаҕа. Култуура эйгэтин таарыйар буоллахха, сахалар аан дойдуга биллиэхпит. Харчыны “өлөрөрү” сатыыр урбаанньыттарга ситиһиилээх сыл үүнээри турар.
Куораттан тыа сиригэр көһүү эмиэ үгүс буолуоҕа. Онон хороҕор муостааххытын төһө кыалларынан элбэтэ сатааҥ, эһимэҥ, быраҕыллыбыт алаастары оҥостон туһаҕа таһаарыҥ диэн этиэхпин баҕарабын. Ону таһынан, төрөөбүт дойдугутун, айылҕаны харыстааҥ. Тоҕо диэтэххэ, күөллэр, өрүстэр киртийиилэрэ, айылҕаҕа араас уларыйыылар тахсаллара көстөр. Холобур, биллибэт үөн-көйүүр элбиир кутталлаах. Оттон тыйыс кыһыммыт салгына сылын аайы намыраан иһэрин бэлиэтиибин. Түмүккэ үүнэр сылга үчүгэйи эрэ ыралааҥ, оччоҕо барыта этэҥҥэ буолуоҕа.
Төрөөбүт дойдуларыгар төннөн кэлиэхтэрэ
Айсена Аввакумова – Айыына Суордаах, эмчит:
– Дойду үрдүнэн уларыйыы бөҕөтө иһэр. Соҕурууттан саҕалаан сир хамсааһына элбээн улахан уу кэлэрин көрөбүн. Дьон халлааҥҥа хаһан да харахтаан көрбөтөх дьиктитин көрүөҕэ. Эмискэ ардах, хаар түһэр буолуоҕа, кураанныаҕа. Ити курдук, атмосфера улаханнык уларыйар дьайыыта 2025 сылга биллиэҕэ.
Саха сиригэр сиртэн хостонор баай-дуол саҥа сирдэниэҕэ. Америка харчыта уларыйан соҕуруу быстарыы (кризис) буолуоҕа. Ол биһиги дойдубутун эмиэ таарыйыаҕа. Дьиэ-уот, сир, ас сыаната үрдүүрүн көрөбүн. Инньэ гынан, дьон харчытын сөпкө тутта үөрэниэн наада. Бэйэбит урбаанньыттарбыт атын бөдөҥ хампаанньаларга баһыйтаран аҕыйыахтара. Куйаар ситимигэр түөкүттэр атын саҥа ньыманан дьону албынныыллара элбиэҕэ.
Биир кэм сүүрүү-көтүү, бириэмэ былдьаһыыта, түргэн-тарҕан туттуулаах эрэ киһи тугу эрэ ситиһиэҕэ, кыайыылаах тахсыаҕа. Үүнэр сылга дьон туох эрэ саҥаны тобулан харчыны хамсатыахтарын наада. Бэйэ хаһаайыстыбатын сайыннаран, саҥа үүнээйилэри олордон эҥин… Урукку ньымалар уларыйар кэмнэрэ кэлбит. Маҕаһыыҥҥа куруук баар, дэлэй аспыт сыаната соһуччу ыараан хаалыаҕа.
Төрөөһүн аҕыйыыр кутталлаах, доруобуйаларын көрүнэр эрэ дьон оҕолонор кыахтаныахтара. Үгүс дьахтар “ЭКО” көмөтүнэн оҕолоно сатыылларын көрөбүн. Чуолаан эдэр дьон доруобуйаларыгар болҕомто ууралларын умнумуохтарын наада.
Хас да сиргэ сэрии буолара көстөр. Ол иһин, Россияҕа, Казахстаҥҥа кэлии дьон ахсаана элбиэҕэ. Төрөөбүт сирдэриттэн тэскилээбит биир дойдулаахтарбыт төннөн кэлиэхтэрэ. Дойду соҕуруу өттүгэр саба түһүү (агрессия) намырыаҕа. Оттон Сахабыт сиригэр саҥа тутуулар дьэндэйиэхтэрэ, саҥардан оҥоруу үлэлэрэ ыытыллыаҕа. Киэҥ билиилээх-көрүүлээх дьон тахсыахтара, көмпүүтэри баһылаабыт талааннаах оҕолор элбиэхтэрэ. Ону таһынан, былыргы күндү маллар-саллар көстүөхтэрэ.
Түмүккэ сахам дьонугар ийэҕит үүтүн кытта иҥэриммит Айыы итэҕэлигэр ис сүрэххитинэн итэҕэйэн, куруутун көрдөһө, махтана сылдьаргытыгар баҕарабын. Оччоҕо өбүгэлэргититтэн бэриллэр күүстээх өйөбүлү ылыаххыт диэммин эрэнэбин. Сирдээҕи кыһалҕаларга бэриммэккэ, дьиэ-уот, үлэ-хамнас күннээҕи түбүгэр умса түһэн хаалбакка, ис туруккут, сүрэххит тугу этэрин иһиллэнэ үөрэниҥ. Кэлэн иһэр саргылаах Саҥа Дьылынан!