Кырачаан Ньургустаана Саҥа дьыл үүнэр киэһэтигэр куруһуба кырыалаах түннүккэ сүүһүнэн сыстан туран, ис-иһиттэн үөрэн, сэгэйэн, алыпка итэҕэйэн, инники олоҕо киниэхэ дьикти үчүгэйи аҕаларыгар баҕарбыта. Ол кэрэҕэ, алыпка, хомуһуҥҥа итэҕэйэр санаатын кини күн бүгүҥҥэ диэри сүтэрбэтэх дьоллоох…
Саха дьахталларыттан урбаан эйгэтигэр ситиһиилээхтик үлэлии сылдьар, «Сэрбэкэ» маҕаһыын, «Махтал», «Аврора», «Трапеза» рестораннар, «Трапеза-Пицца» бэлэм ас уонна «Махтал-Байанай» фабрика хаһаайкалара Ньургустаана Лукиналыын кини саамай сөбүлүүр бырааһынньыгын, Саҥа дьылы дьиэ кэргэнинээн хайдах бэлиэтииллэрин туһунан кэпсэттибит. Манна даҕатан эттэххэ, ааһан эрэр сыл киниэхэ ситиһиилэри аҕалла. Казахстаҥҥа, Алматы куоракка бэйэлэрин эйгэлэригэр бастыҥнары бэлиэтиир PEOPLE AWARDS бириэмийэҕэ Ньургустаана Лукина»Духовный наставник – 2024″ номинацияҕа кыайыылаах буолла.
Эбэлээх эһэм дьиэтигэр, оҕо сааһым дьоллоох муннугар
Ньургустаана Лукина Тулагы-Киллэм нэһилиэгэр эбэлээх эһэтигэр Екатерина Алексеевна уонна Иван Михайлович Парниковтарга иитиллибитэ. 11 оҕолоох эбэтигэр 12-с оҕо курдук сылдьан, эбэтин, эһэтин тапталыгар сууланан улааппыта.
«Саҥа дьыл оҕо сааспыттан баччабар диэри саамай сөбүлүүр бырааһынньыгым. Оҕо сааһым Саҥа дьыла миэхэ сырдык сулус суһумунан өйдөнөн хаалбыт. Элбэх оҕолоох улахан дьиэ кэргэҥҥэ бырааһынньыктар олус сэргэхтик, бэһиэлэйдик ааһаллара. Оччолорго дэлэй астаах остуолга биһиги, оҕолор ордук үөрэрбит. Өйдүүбүн, убайдарбыт уонна эдьиийдэрбит биһигини, кыралары Саҥа дьыл иннинээҕи күҥҥэ эрдэ утуталлара. «Сарсын Саҥа дьыл, утуйуҥ, мэниктээмэҥ, Тымныы оҕонньор кэлиэ суоҕа», – дииллэрэ. Биһиги сарсыҥҥы күнтэн олус үчүгэйи кэтэһэн, испит кычыгаланыар диэри долгуйан утуйарбыт», – диэн Ньургустаана күлэн кэпсиир.
Кини ордук оҕо сааһын харыйатын истиҥник ахтар.
«Эһэм тыыннаах харыйа аҕалара. Убайдарым уонна эдьиийдэрим кыраһыабай да кыраһыабай харыйаны дьиэ ортотугар лаглаччы туруораллара. Кини дыргыл сыта дьиэбит иһин толорон кэбиһэрэ. Биһиги, оҕолор, эргийэ сылдьан харыйабытын симиирбит. Ол туспа ритуал буолара. Сэбиэскэй сойуус собуоттарыгар оҥоһуллубут дьуолка оонньуурдарын билигин да ахтабын. Космонавт, балерина, тииҥчээн, эриэхэлэр, хоту кыысчаана, хаарчаана харыйабытыгар ыйаналлара. Харыйа симэнэн, гирлянда уоттара холбоноллоро. Оо, онно бырааһынньык алыба, хомуһуна өссө күүһүрэрэ. Киэһэ уотунан оонньуур харыйа кэннигэр саһан олорон дьуолка оонньуурдарынан оонньуурбун сөбүлээччибин. Фантазия бөҕөтө киһи этим. Онно принц дракон уорбут принцессатын быыһыыра, сороҕор дюймовочка буолан харыйа лабааларын быыһынан ыраах айаҥҥа турунарым…», – кини оҕо сааһын дьоллоох кэмнэрин санаан мичээрдиир.
Итэҕэй баҕа санааҕар
Саҥа дьыл бырааһынньыга, биллэн турар, ыра санаа туолуутун кытта ситимнээх буоллаҕа. Ким бу түүн сүрэҕэр бүөм тута сылдьыбыт кистэлэҥ ыра санаатын кураан тыаһынан арыаллатан ботугураабат буолуой!
Ньургустаана Ивановна «билигин да Моруос оҕонньорго итэҕэйэбин» диэн күлэр.
«Кини миэхэ сүрэхпэр баар, баҕа санаалары толорор алыптаах Моруос оҕонньор, ордук Айыы уобараһа. Үлэни үлэлээн, тустаахха көмөлөһөн, бэйэни таҥнарбакка, утары барбакка, сиэрдээхтик олорон сылы туораатахха, оҕо сааһым Моруос оҕонньоро, оттон билигин Айыы күүһэ миэхэ көмөлөһөр курдук. Олоххо дьикти үчүгэй буолар», – диэн кини этэр.
Итиэннэ кини харахтарыгар мэник кыымнар оонньууллар.
«Оҕо сырыттахпына биир баҕа санаам чуо-бааччы туолбутун туһунан кэпсиибин дуо? Алтыс кылааска үөрэнэ сылдьан оскуола биир саамай тупсаҕай көрүҥнээх уолун сөбүлээтим. Мин билэрбинэн кыыс барыта кинини астынара. Оччолортон баччаларга диэри баҕа санааны толорор туһуттан, санааларгын лоскуй кумааҕыга суруйан баран, уматан, күлүн бакааллаах сампааҥҥа кутан иһэн кэбиһэллэр. Мин эмиэ баҕа санаабын суруйан баран, уматан, күлүн муорустаах ыстакааммар куттум. Уонна кураан тыаһыы турдаҕына иһэн кэбистим. Ыра санаам туоларыгар наһаа күүскэ баҕарбытым бэрдэ дуу, ол күүс халлаан куйаарга көтөн тахсан, ханнык эрэ сулустары уматтаҕа. Ол кыһын уолум кинини кэрэхсии көрөр кыргыттартан миигин талбыта, доҕордоспуппут», – диэн күлэ олорон кэпсиир.
Оттон оҕо саадыгар сылдьан ылбыт бастакы мөһөөччүктээх бэлэҕин эмиэ истиҥник ахтар.
«Арай таҥас уурар кабинкабын аспытым, мөһөөччүктээх бэлэх турар. Дыргыл сыттаах дьаабыкаланан, сакалаатынан, боростуой кэмпиэттэринэн толоруллубут таҥас мөһөөччүк. Мин миэнэ дуу, атын киһи киэнэ дуу диэн наһаа өр толкуйдаатым. Эмиэ да мин кабинкабар ууруллубут, ол аата миэнэ буолуохтаах диэн кырачаан төбөм буһаран таһаарар. Ол да буоллар, бары өттүнэн барыыстаах түмүккэ кэлэммин, онно баар кэмпиэттэри, дьаабыкыланы атын оҕолору кытта үллэстэн сиэн кэбистибит. Арай аҕам ыла кэллэ. «Эйиэхэ бэлэх аҕалан кабинкаҕар уурбутум, көрбүтүҥ дуо?», – диэн ыйытта. Мин атын оҕолорго түҥэппиппиттэн хомойботоҕум», – диэн кэпсиир.
Дьиэ кэргэн үгэстэрэ – түмэр күүс
Үлэ киһитигэр, ордук бэйэ дьыалатын эргитэ сылдьар урбаанньыкка Саҥа дьыл күннэрэ олус сынньалаҥ буолбаттар. Ол эрээри урбаанньыт дьиэ кэргэн Ньургустаана уонна Иннокентий Лукиннар Саҥа дьылы уратытык ылаллар, маныаха кинилэр солбуллубат үгэстэрдээхтэр.
«Ахсынньы 20-с чыыһылаларыгар үлэһиттэрбитин эҕэрдэлиибит, бэлэх туттарабыт. Кинилэр оҕолорун мунньан улахан көстүүмнээх маскарад бырааһынньык тэрийэбит. Үгэс курдук, «Махтал» рестораммытыгар буолааччы. Ол эрээри, сороҕор сүүһүнэн оҕо мустар буолан, Оҕо дыбарыаһыгар ыытабыт. Онтон ахсынньы 31 күнүгэр 17 чааска диэри бары тура үлэлиибит. Онтон эһиил көрсүөххэ диэри диэн эҕэрдэлэһэн баран дьиэбитигэр тарҕаһабыт», – диэн кини этэр.
Ньургустаана сэбиэскэй дьиэ кэргэнтэн силистээх буолан, Саҥа дьылын сандалыта өлгөм астаах буоларыгар дьулуһар. Булгуччу 21 бүлүүдэни остуолугар уурбатаҕына, астыммат. Ол эрээри, кэргэнэ Иннокентий Иванович тапталлаах кэргэнин сынньатаары ол үгэһиттэн аккаастанарыгар наар көрдөһөр эбит.
«Кэргэним наһаа элбэх ас наадата суох, эн да сылайаҕын уонна бу ас барыта сиэммэт, буортуйар диэн миэхэ наар этэрэ. Ол иһин кэлин арыый туттуна астыыр буоллум. Ол эрээри фирменнай кыраабтаах салааппын уонна туорпун эбэһээт оҥоробун. Оҕолорум Айаал уонна Аман кыра эрдэхтэринэ, кырдьык остуол хотойорунан ас буоларыгар наһаа кыһалларым. Элбэх оҕолоох эбэлээхпэр улааппыт буолан, аска оннук сыһыаннаһарга үөрэнэн хаалбыппын», – диэн күлэр.
Лукиннар өссө биир тулхадыйбат үгэстээхтэр. Алыптаах бырааһынньык түүн медитациялыыллар. Сылы быһа мунньуллубут тыҥааһыны таһааран, сырдык эньиэргийэҕэ бэринэллэр – үүнэр сылга үтүө тыллары аныыллар, үчүгэйи көрдөһөллөр.
Оттон үүммүт сыл бастакы күнүгэр чугас доҕотторун кытта көрсөллөр. Ааспыт сылы анаараллар, саҥа сылга баҕа санааларын этэллэр. Фэн-шуйунан баҕа санааларын онтон кэлиэхтээх сылга суруйан хааллараллар.
«Хас да сыл анараа өттүгэр, урбаан суолугар саҥа үктэнэн эрэр биир сыаллаах-соруктаах дьон билсибиппит, онтон сыыйа-баайа доҕордуу буолбуппут. Кинилэри кытта көрсөбүт. Онно булгуччу сыаҥка туруорабыт. Саамай интэриэһинэйэ диэн, ханнык оруолу толоробун, үүммүт сылым оннук хабааннаах ааһар. Биирдэ Медуза Горгона, кэргэним Иннокентий Циклоп буолбута. Ол сыл кыра уолбун Аманы төрөөбүтүм. Сылаам тахсара эбитэ дуу, кырдьык Медуза Горгона курдук майгыламмытым, Кешаны Циклоп курдук көрөрүм. Биир сыл «Үс чооскуну» оонньообуппут. Онно биһиги бөрө кыайбат дьиэтин туттубут чооску буолбуппут. Ол сыл үтүөкэн дьиэ туттан, малааһыннаабыппыт. Онтон ыла Кешалыын наар үчүгэй, сырдык тыыннаах уобарастары оонньуубут », – диэн мичээрдии-мичээрдии кэпсиир.
Халыҥ аймах Лукиннар Саҥа дьыллара чугас дьоннорун кытта эмиэ туспа үгэстээх ааһар.
«Тохсунньу 2 күнүн аймахтарбытыгар аныыбыт. Саҥа дьыл буолуон иннинэ аймах билэ дьон быыһыттан ким Тымныы оҕонньор уонна Хаарчаана буоларын талабыт. Кинилэр Саҥа дьыл үүнэр киэһэтигэр аймахтары кэрийэ сылдьан оҕолорго бэлэх туттарар. Үөрүү-көтүү буолар. Онтон тохсунньу 2 күнүгэр биһиги дьиэбитигэр эбэтэр киэҥ-куоҥ дьиэлээх эдьиийим дьиэтигэр мустабыт. Оҕолордуун, улахан дьоннуун 40 тахса буолабыт. Аниматордары ыҥырабыт, үҥкүүлүүбүт, оонньуубут», – диэн кэпсиир.
Уолаттарбыт – дьолбут
Лукиннар улахан уоллара Айаал туспа олорор, үлэлээх-хамнастаах. Кыралара Аман билиҥҥитэ устудьуон.
Ийэ уолаттарын туһунан ураты истиҥник кэпсиир.
«Биһиги наар үлэлиибит. Урбаанньыкка, буолаары буолан саҥа атаҕар тура сатыыр киһиэхэ өрөбүллээн сытара табыллыбат. Онон биһиги наар үлэлээн тахсарбыт. Онон Айаал быраатын Аманы бэйэтэ кэриэтэ улаатыннарбыта. Оҕо саадыгар таһан, оскуолаҕа арыаллаан. Быраатын наһаа сөбүлүүр. Айаал оччолорго биһигиттэн туспа баран Москваҕа олороро. Биирдэ быраатыгар Саҥа дьылынан маннык бадаарак ылыахха наада диэн олус сыаналааҕы эттэ. Мин аккаастанным, олус сыаналаах диэн. Ону уолум бэйэтин бадаарагыттан аккаастанна. «Амаҥҥа ити эппит бэлэхпитин ылыахха, ол оннугар миэхэ тугу да бэлэхтээмэҥ», – диэбитэ. Онно уолаттарым хайдах курдук бэйэ-бэйэлэригэр чугастарын өйдөөбүтүм», – диэн ийэ дьоллоохтук мичээрдиир.
Кэпсэтиибит түмүгэр Ньургустаана Ивановнаттан: «Эйиэхэ Саҥа дьыл суолтата туохха сытарый?», – диэн ыйыттым.
Кини чочумча толкуйдаан баран эттэ:
«Аймахтар бырааһынньыктарыгар уолбар Амаҥҥа тастыҥ убайа, сааһынан улахан киһи кэлэн: «Аман, Моруос оҕонньор диэн суох, итэҕэйбэт буол», – диэбитигэр, оҕом саҥата суох буолан хаалбыта. Онтон чочумча буолан баран толкуйдаан кэлэн: «Моруос оҕонньор дьиҥ чахчы баарын-суоҕун бэйэм быһаарыам сөп», – диэбитэ. Оҕом онно алыпка, хомуһуҥҥа итэҕэйэр санаатыттан аккаастамматаҕа. Оттон миэхэ Саҥа дьыл… бу кырдьык ураты алыптаах, дьэрэкээн уоттарынан оонньуур дьикти кэрэ бырааһынньык. Эрэли, барыта үтүө буоларыгар эрэли саҕар кэрэ түүн… Алыпка итэҕэйэр санааҕытыттан аккаастанымаҥ», – диэн Саха биир мааны далбар хотуна Ньургустаана Лукина кэпсэтиибитин түмүктээтэ.
Сардаана КУЗЬМИНА
