Бастакы олорор дьиэлэри бэрэбинэттэн нууччалыы быһыылаан туталлара. Таҥара дьиэлэрин мастан, киппииччэттэн туталлара. Олохтоохторо нууччалар. XVIII-XIX үйэлэр кирбиилэригэр куорат куорат курдук сиппит.
1911 сыллааҕы ааҕыынан нэһилиэнньэтэ 9254 киһи буолбут, олортон 3541 эрэ саха. Манна дворяннар, чиновниктар, таҥара үлэһиттэрэ, атыыһыттар, мещаннар, хара үлэһиттэр уонна үөрэх оҕолоро киирэллэр. Сыыйа тыа сириттэн эстибит хаһаайыстыбалаах сахалар үлэ көрдөөн киириилэрэ, куорат улаатарыгар сүрүн биричиинэ буолбут. Ону тэҥэ атыы-тутуу улаатан, эргиэмсиктэр элбээбиттэр. Үөрэххэ тыа сирин кыахтаах дьонун оҕолоро үөрэнэ киириилэрэ, саха интеллигенцията үөскүүрүгэр тирэх буолбут. Куорат сүрүн улаатыыта 1922 сыллаахха автономия кэлиититтэн саҕаламмыт. Оттон бүгүн, ол эбэтэр, 2024 сылга Дьокуускай куорат олохтоохторун аахтахха 341778 киһи тахсар. Манна устудьуоннары уонна үлэлии кэлэр дьону киллэрдэххэ балачча буолар. Тапталлаах куораппыт үүнэ, сайда турдун!
