Муус уутун иһиэххэ

Сахалар былыр-былыргыттан өрүстэр, күөллэр турдулар  эрэ муус ылар үгэстээхтэр. Билигин даҕаны  тыа ыала муус ылан  булууска харайа сылдьан төгүрүк сыл устата иһэллэр. Оттон куорат таас дьиэлэрин  олохтоохторо ууну оннук ылан иһэр ньымабытын олох умнан кэбистибит. 

Ийэ сирбит  киһи этин-сиинин курдук 70,8 %-на ууттан турар. Ууга тыынар тыыннаах үөскүүр. Уу барытын суурайар, киһи тиийбэт сирдэригэр тиийэр, ыраастыыр кыахтаах. Ол  көмөтүнэн араас биохимическэй дьайыылар бараллар. Маны ааһан уу биир ураты күүһэ — тулалыыр эйгэни барытын үтүгүннэрэн ылар.

Дьоппуон учуонайа, эмчит Масару Эмото уу кристалларын хаартыскаҕа түһэрэн, уу үтүгүннэрэн ылар уратылааҕын дакаастаабыта. Бу үлэтигэр  ууга араас үтүө, мөкү тыллары, муусуканы,  тыаһы-ууһу иһитиннэрэн баран, -20 кыраадыска диэри тоҥорон, кристалларын микроскоп нөҥүө хаартыскаҕа түһэрэн көрбүт. Араас омук махтанар тылын-өһүн, кылаассыка  муусуканы, айылҕа тыаһын-ууһун “истибит” уу гексаграммалара олус кэрэ буолбуттар. Оттон ыарахан муусука, быдьар, соруйар тыллар, аһы сылытар тэрил (микроволновка), тэлэбиисэр,  төлөпүөн  дьайыыта ууну  үөдэн-таһаан оҥорор эбиттэр. Бу туһунан сиһилии кэлэр сылга «Далбар хотун» сурунаал 1 нүөмэригэр   тахсыаҕа.

Варвара Васильевна Семенова, Арассыыйа наукаларын академиятын Сибиирдээҕи салаатын Криолитозона биологическай кыһалҕаларын институтун старшай научнай үлэһитэ, этноботаник.
Муус уутун таһааччылар: Дмитрий – 89148283375; Илдьэн биэрии – 89148234969, 89142309150
spot_imgspot_img

Сэргээҥ

Айыыһыт ыйыгар үөскээбит санаа

Бу ый ытык айымньытынан Өксөкүлээх Өлөксөй «Кыраһыабай кыыс» бэйээмэтэ буолар. Лазарь Андреевич Афанасьев-Тэрис ити ырыаҕа кыыс Барҕата туойуллубут диэн чопчулуур. Кини норуот кыыс туһун...

Былаас чыпчаалыгар – дьахталлартан бастакы

Кини саха дьахталларыттан былаас үрдүкү чыпчаалыгар тэргэн суолу бастакынан тэлэн, революционнай романтиканан үлүһүйбүт кыыһар кыһыл былааттаах актыбыыс кыргыттардаах 20-с сыллартан саҕалаан барыны бары хонтуруоллуур...

Кулич түөрт араас ырысыаба

Изюмнаах кулич Ирдэнэр: 125 мл үүт 4 г доруоһа 1 сымыыт 60 г саахар 250 г бурдук 100 г сиир арыы 70 г изюм Астааһына: Үүтү сылытан баран доруоһа, 30 г саахар уонна бурдук...

Дьоллоох киһи – дойдумсах

Аҕа дойду улуу сэриитин кыттыылааҕа, поэт Тимофей Сметанин улуу Өлүөнэ кытылыгар кынаттаах кэриэс тылларын анаабыта: “Мин дьолум, тапталым барыта манна баар”. Дьиҥнээх Кыайыы диэн төрөөбүт...

Саха биэс ытык ийэлээх

Бары иитиллибит остуоруйабытыгар – «Биэс ынахтаах Бэйбэрикээн эмээхсиҥҥэ» тоҕо чопчу биэс ынахтаах диэн чуолкайдаабыттара буолуой? Саха таайтарыыны, таайыыны олус сөбүлүүр, түгэҕэ биллибэт билиинэн угуйа...

Көлүөнэтин таҥнарбатах Борис ПАВЛОВ-КЭМ

Бу суруйуубун 2023 с. “Ил Түмэн” хаһыакка үлэлии сылдьан, таһааран турабын. Олохпут тэтимэ дохсун сүүрүктээх үрүйэни санатар кэмигэр Борис ол курдук дохсуннук, тохтоло суох...

«Анараа дойдулар» эбэтэр «аһаҕас харахтаахтар»

Биһиги, сахалар, көннөрү киһи көрбөтүн көрөр дьоҕурдаах дьону «аһаҕас харахтаахтар» диэн ааттыыбыт. Нэһилиэккэ биир эмэ маннык киһи баар буолар. Киһи аайы мээнэ көстүбэт эйгэ,...