Айталина Никифорова
4 көстүүлээх пьеса.
Оонньуур дьоно:
Алгыстаана – ыал ийэтэ, эбэтэ
Мичил – кини уола
Саргы – кийиитэ
Айаал – 10-чалаах уол оҕо
5 саастаах кыыс оҕо
Араайа – ырыынак атыыһыта
Хара, бэкир киһи
1 көстүү
Дьокуускай биир саҥа кыбартаала. Ыҥырыа уйатын санатар түннүктэрдээх элбэх дьиэлэр көстөллөр. Биир кыбартыыра куукунатыгар сааһыра барбыт дьахтар ас астыы турар.
- Оҕолоор, кэлээриҥ эрэ, сотору аһыахпыт. Саргы, уол оскуолаттан кэлэн баран, арааһа, илиитин сууммата ээ. Көр эрэ.
Дьахтар остуолу тардан түбүгүрэр. Эдэр киһи киирээт холодильнигы арыйан, бааҥкалаах утаҕы ылан остуолга уурда.
- Мичил, эмиэ бу абааһы утаҕын ылбыккын. Уолуҥ билигин ымсыырыа. Ити туох ааттаах бүтүннүү гаазтаах утаҕы иһэҕиний. Куйааска утатар аатыран иһэр этиҥ. Оттон билигин баҕас туоххунуй. Ыл, киэр, кистээ, уолуҥ былдьаһыа!
- Үлэбэр наһаа сылайабын ээ, бу утах киһи сылаатын таһаарар, күүс эбэр, – Мичил ийэтин кытта тыл бырахсан баран остуолга кэлэн олордо.
- Эбээ, мин оскуолаҕа эмиэ олус сылайабын ээ. Мин эмиэ иһиэм! – диэбитинэн биир уончалаах уол, Айаал сүүрэн киирдэ.
- Эппитим дии! – диэбитинэн эбэлэрэ ол утаҕы остуолтан эһэн ылла. –Ким да маны испэт! Киһилии олорон аһыаҕыҥ! Саргы, ыл, кэлиҥ эрэ!
Эдэр дьахтар хороччу улаатан эрэр биэстээх-алталаах кыыһын кытта кэлэн миэстэлэригэр олордулар. Остуол ортотугар салаат кырбанан ууруллубут. Хас биирдиилэригэр эттээх хортуоппуй соркуойа кутуллан ууруллубутун саҥата суох сиэн бардылар.
- Быйыл кыстыыр эппитин ыла иликпит дии. Күһүҥҥү дьаарбаҥкаттан аҕыйах киилэни эрэ ылан хаалбыппыт. Дойдубар аймахтарым бары сүөһүлэрин эһэн бэйэлэрэ маҕаһыыны көрөн олороллор. Урукку курдук миэстэнэн эти ыыталлара тохтоото. Хайдах кыстыырбыт буолла…
- Тоҕо хайаан да миэстэнэн эт ылыахтаахпытый? Кэлии да эт баар дии. Киилэнэн сиирбитин ылан да олороо инибит, — Мичил төлөппүөнүн көрө олорон эттэ.
Кийиитэ Саргы аһыы олорон төлөппүөнүгэр олорор. Уоллара эмиэ хараҕа төлөппүөнүгэр.
- Саатар аһыы олорон төлөппүөҥҥүтүн көрүмэҥ эрэ! Киһи киэһээҥҥи аһылыкка сэһэргэһэр баҕайыта! –ыал эбэтэ сөбүлээбэтэхтии саҥарда.
- Туох сонуннааххын? – онуоха Саргы хотунун диэки көрөн унаарытан баран ыйытта.
- Ол миэхэ, дьиэҕэ олорор киһиэхэ, туох сонун баар буолуой? Эһиги сонуҥҥутун истээри гынабын.
- Биһиэхэ да үлэттэн атын туох кэлиэй, — диэн баран Саргы эмиэ төлөппүөнүн хаһыста.
Чуумпу сатыылаата. Дөрүҥ-дөрүҥ биилкэ тыаһа иһиллэр. Оҕолор туран куукунаттан тахсан бардылар. Мичил эмиэ тэриэлкэтин антах анньан баран, ийэтэ холодильникка төттөрү уурбут бааҥкалаах утаҕын ылан баран таҕыста.
- Саргы иһити сууйар инигин? Күнү быһа иһит сууйартан сөп буолуох курдукпун, — диэтэ ийэлэрэ.
- Иһит сууйар массыынаны холбоо ээ. Тоҕо наар илиигинэн сууйаҕын? – диэн баран эдэр дьахтар тахсан барда.
- Ыаллар киэһээҥҥи аспытын аһаатахпыт… – сааһыра барбыт дьахтар тугу эрэ санаан чочумча саҥата суох олордо.
Онтон туран иһитин хомуйан, сууйан барда.
- Ийээ, мин эйигин кытта кэпсэтэрдээхпин…
Мичил ийэтэ куукуна остуолун хомуйан баран, сурунаал ааҕа олордоҕуна киирэн кэллэ.
- Тугуй, тоойуом… – ийэ киһи уолун сирэйин-хараҕын болҕомтолоохтук көрдө.
- Биһиги, арай, эргэ өтөхпүтүн атыылаатахпытына? Ипотекабытын көҕүрэтэ түһүө этибит буоллаҕа дии, – уола ийэтин утары олорон эттэ.
Дьахтар саҥата суох сүр ыараханнык өрө тыынна.
- Эргэ дьиэни баран, тугун харыстаан. Син биир биһигини кытта олороҕун дии…
- Эргэ дьиэ диигин ээ… Эһэҥ үйэлээх буоллун диэн тиит мастан кыһыл ытыһынан тутан-хабан, бөҕө-таҕа гына туппута, сиэннэрим, хос сиэннэрим олоруохтара диэхтиирэ. Сайылыыбыт буолбат дуо?
- Оттон ипотека хабалатыттан хаһан да тахсыа суохпут дии. Хамнаспыт барыта иэскэ барар. Киһилии олоруохпутун эмиэ баҕарабыт. Сайыны эргэ өтөххө атаарбакка, оҕолорбутун муораҕа илдьэ сылдьыа этибит буоллаҕа дии. Соцсиэттэргэ дьон сайын аайы онно-манна сылдьарын таһааран бөҕө. Айаал онно ымсыырар. Кини эрэ наар тыаҕа сайылыыр.
- Айаал тыатын астынар, доҕотторо элбэхтэр онно. Күөххэ, көҥүлгэ көччүйэн, сөтүөлээн ахан сайылыыр дии. Куоракка кэлиэн баҕарааччыта суох. Хата, Саргым ымсыырар диэ…
- Ийээ, толкуйдуохха. Иэстэн тахсарым буоллар ити абааһы көрөр үлэбиттэн уурайыам да этэ. Таах сибиэ, хаарыан күммүн-дьылбын чааһы кэтээн хонтуораҕа барыыбын.
- Ньээкэ уйабытынан буолбут иэримэ дьиэбитин атыылаатахха эрэ быһаарыллар дьыала дуо, ол, Мичил? Хаарыан уһаайбабытын, дойдубут күөх дуолун бу кыракый кыбартыыра сыыһыгар атастаһабыт дуо?
- Ийээ, ол улахан уһаайбалаах дьиэҥ бу кыбартыыра ипотекатын аҥаарын да толуйбат! Оннук дии, сыана! – Мичил улаханнык саҥаран баран кыһыытыттан ойон турда. Ийэтин диэки тургутардыы көрдө.
- … Туох да диэхпин билбэппин… Сарсыарда толкуйдуохпут…
Эдэр ыал эбэтэ кыра куукуна остуолугар төбөтүн нөрүтэн олорон хаалла.
(Салгыыта тахсыаҕа.)
